සත්‍ය පාරමිතාව

අප මහ බෝසතාණන් වහන්සේ පාරමිතා ධර්ම පුරණ කාලය තුළ යම් යම් වැරැදි සිදු වී ඇතත්, කවරදාවකවත් කිසිම භවයකදීවත් ජීවිතයකදීවත් නොකළ වැරැදි දෙකක් පිළිබඳව හාරිත ජාතක අට්ඨ කථාවෙහි සඳහන් කොට ඇත. කුමන කරුණක් නිසාවත් අසත්‍යවාදී වීමක්. බොරු කීමක් සිදු කොට නැත. දෙවැන්න කවර අවස්ථාවකදීවත් අකෘතඥ වී නැත. එනම් කෙළෙහි ගුණ අමතක කර නැත. බොරුව කෙළෙහි ගුණ නොසැළකීම යන අකුසල් දෙකෙන් වැලකී සිටීම මහා බෝසතාණන් වහන්සේගේ උත්තරීතර ගුණාංග දෙකකි.

මෙයින් පැහැදිලි වන්නේ සත්‍යවාදී බව කෙතරම් වටිනා පුණ්‍ය කියාවක් ද යන්න ය. සත්‍යවාදි බව නිසා ඇතැම් අවස්ථාවලදි තමන්ටත් අන් අයටත් විපත් වන වෙලාවල් ද ඇත. එබදු මොහොතක් පැමිණෙන බව දැනගතහොත් සම්‍යක් උපායෙන් ඒ අවස්ථාවෙන් මඟ හැරිය යුතුය. සෑම කටයුත්තකටම ප්‍රඥාව තිබිය යුත්තේ යැයි දක්වා ඇත්තේ එහෙයිනි. බුද්ධිය ඇති පුද්ගලයා නුවණින් යුතුව සිතා බලා වරදට නොබැදි අසත්‍යයක් පළ නොකොට අවස්ථාවෙන් ගැලවීමට දැන ගනියි. සත්‍ය පාරමිතාව බලපාන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන් ම කථාවටයි. වචනයටයි. බොරු පෙන්වීම් ද නැති ආටෝප සාටෝපකම් දැක්වීම ද අසත්‍යයටම වැටෙන අකුසලයෙකි. කථා කිරීම පිළිබඳව අභයරාජ කුමාර සූත්‍රයේ දී බුදුරදුන් විසින් ඉතා වටිනා කාරණා හයක් දක්වා ඇත.

දිනක් අභයරාජ කුමාරයා නිගණ්ඨනාථ පුත්ත දකින්නට ගියේ ය. නිගණ්ඨ නායකයා නිරන්තරයෙන්ම සිතන්නේ බුදුරදුන්ට හානියක්ම සිදු කිරීමට ය. ඒ අනුව අභයරාජ කුමාරයාට කථා කොට, ඔබ ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වෙත ගොස් සුහදව කතා බස් කිරීමෙන් පසු, මෙන්න මේ ප්‍රශ්නය ඉදිරිපත් කරන්න. “ගෞතමයන් වහන්ස ඔබ වහන්සේ අන් අයගේ සිත් සතන් අසතුටු වන අයුරින් කතා කරන්නේද ?

සිත් රිදෙන අයුරින් කතා කරන්නේ ද ?” ඔව් අභයරාජ කුමාරයාණෙනි ඇතැම් අවස්ථාවන්වලදී එසේ කතා කරන්නෙමි යි කිවහොත්, මෙසේ අසන්න, “එහෙනම් ස්වාමීනි ගෞතමයන් වහන්ස ඔබ වහන්සේත් සාමාන්‍ය මිනිසුන් අතරත් වෙනසක් නෑ නොවේ ද ? පුහුදුන් අපිත් අන් අයගේ සිත් රිදෙන දේවල් කියනවා ඔබ වහන්සේ කතා කරන්නෙත් එසේම නම් අපි අතර ඇති වෙනස කුමක් ද ? භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ පිළිතුරෙන් ඔබට උන්වහන්සේ පරදවන්නට පිළිවනි.

“නැත අභ්‍යරාජ කුමාරයාණෙනි, කාගේවත් සිත් රිදෙන කතා නොපවසම් කිවහොත් ආපසු මෙසේ අහන්න. එහෙම නම් ඔබ වහන්සේ දෙව්දත් තෙරුන් පිළිබඳව ආපායිකෝ දේවදත්තෝ නේරයිකෝ දෙවදත්තෝ අතේකිච්චෝ දෙවත්තෝ යනුවෙන් දෙව්දත් තෙරුන් අපාගත වන කෙනෙකි. දෙව්දත් නරකාදියට යන කෙනෙකි. දෙව්දත් කිසිදු පිළියම් කිරීමකින් සුව නොකළ හැකි මානසික රෝගයෙකි යනුවෙන් දේවදත්ත ගැන ඔබ වහන්සේ අවස්ථා කිහිපයක දී පවසා ඇත. එයින් දෙව්දත් වඩ වඩාත් කෝපයට පත්ව ඇත.

මෙය උභතෝකෝටික ප්‍රශ්නයකි. දෙපැත්තම කැපෙන ආයුධයක් වැනි ය. අභය රාජ කුමාරයා මේ ප්‍රශ්නය බුදුරදුඹන්ගෙන් විමසූ විට පිළිතුරු දුන්නේ මෙසේ ය.

01. අන් අය අසන්නට අපි‍්‍රය දෙයක් බුදුවරු ප්‍රකාශ නොකරති.
02. සත්‍ය දෙයක් වුණ ද අවැඩදාය නම් එබදු දේ ද ප්‍රකාශ නොකරති.
03. සත්‍ය දෙයක්, සත්‍ය කරුණක් නම් අන් අයට එයින් වැඩක් වේ නම් කෙනෙක් අසතුටු වුව ද අන් අයගේ යහපත පිණිස සුදුසු අවස්ථාව බලා පවසති.
04. අසත්‍ය - අවැඩදායක දෙයක් අන් අය ඇසීමට පි‍්‍රය වුවත් එවැන්නක් නොකියති. (මේ කියන්නේ ලස්සනට ගෙතූ බොරු කථාවන් ගැනය.)
05 . සිදු වූ අවැඩ දායක වූ ඇසීමට ප්‍රිය වු දෙයක් ද නොකියති.
06. ඇත්ත කරුණක් වුව ද අන් අය ඇසීමට ප්‍රිය වුව ද ප්‍රකාශ විය යුතුම අවස්ථාව බලා බුදුවරු ප්‍රකාශ කරති.

එයට හේතුව අභයරාජ කුමාරයාණෙනි, දැන් වාඩි වී සිටින ඔබේ ඔඩොක්කුවේ කුඩා දරුවෙක් සිටියි. ඒ දරුවා පෙන්වා “මේ දරුවා කනබොන විට උගුරේ යමක් හිර කරගත හොත් ඔබ කුමක් කරන්නේ ද ? එය මම ඇගිල්ල දමා ප්‍රවේශමෙන් ඉවත් කරනවා. පහසුවෙන් ඉවත් කරන්නට බැරි වුවහොත් ? “ස්වාමීනි මම උගුරට ඇගිල්ල යවා දරුවා වේදනාව සහිත වුවත් උගුරේ හිර වූ කටුව ඉවතට ගන්නවා. එසේ නොකළහොත් දරුවාට මාරාන්තික විපතක් විය හැකි නිසා ය.” ඒ ආකාරයෙන්ම අභයරාජ කුමාරයාණෙනි බුදුවරු ද අන් අයට ඇති කරුණාව නිසා කෙනෙකු අසතුටුවන අවස්ථාවක දී වුණද වැඩි දෙනාගේ යහපත පිණිස කිය යුතු දේ කියනවා යැයි ද කළ යුතු දේ කරනවා යයි වදාළ හ.

අභයරාජ කුමාරයාණෙනි දේවදත්ත තෙරුන්ගේ පාපකාරී ක්‍රියාවන් පිළිබඳව එසේ ප්‍රකාශ නොකළ හොත්, බොහෝ දෙනා ඔහු කරන දේ නිවැරැදි යයි සිතා බරපතළ අකුසල් සිදු කර ගන්නවා ඇත. එයින් ඔවුන් වළක්වා ගැනීම මා විසින් කළ යුත්තකි.” මෙම දේශනාවෙන් අභයරාජ කුමාරයා බලවත් සේ සතුටට පත් විය. මෙයින් පැහැදිලි වන්නේ බුදුවරු කතා කරන ආකාරය පිළිබඳවයි. යමෙක් සත්‍යවාදීව දැහැමිව කටයුතු කොට එකී සත්‍ය බලය පිළිබඳව මෙනෙහි කොට මේ සත්‍ය බලයෙන් යම් දෙයක් ඉටු වේවායි අසනීපයක් නම් සුවපත් වේවායි තමන් පිළිබඳව හෝ අන් කෙනෙක් පිළිබඳ අධිෂ්ඨාන කරගත්විට එය ඉටුවන අවස්ථාවන් බොහෝ ය. සත්‍යක් ක්‍රියාව නමින් දැක්වෙන්නේ මෙයයි.

මෙතෙක් සැකෙවින් සඳහන් කෙළේ සත්‍යවාදී බව ගැන ය. එය බුදුබව ලැබීමට අවශ්‍යම සුදුසුකම වශයෙන් සළකා කටට ඇතුළු කරන දේ පමණක් නොව කටෙන් පිට කරන දේ පිළිබඳ ද මනා ලෙස ආරක්ෂා විය යුතුයි. කටෙන් ඇතුළු කරන දේ නරක් වුවහොත් නිරෝගීතාවය නැතිවිය හැකි ය. කටෙන් පිට කරන දේ වැරැදි සහගත වුවහොත් මෙලොව පරලොව දෙකම විපත්තිදායක විය හැකිය. එබැවින් කට පරිස්සම් කර ගන්න යන පැරැණි කියමනට මුල් තැන දී සත්‍යවාදී බවම ආරක්ෂා කර ගැනීම උදාර ගුණයක් සේ දක්වා තිබේ.

මුලදී සඳහන් කළ බෝසත්වරු කවරදාවකවත් නොකරන දෙවැනි වරද නම් කෙළෙහි ගණ අමතක නොකිරීමය. මව්පිය ගුරුවරු ආදී කවර කෙනෙකුගෙන් වුවද පිහිටක් ලැබී ඇත්නම් බෝසත් ගුණ ඇති අය කවරදාකවත් ඒ ගුණය අමතක නොකරති. උදව් උපකාර කළ කාට වුව ද හැකි පමණින් උපකාරි වෙති. නැත්නම් අඩුම තරමින් එබදු අයට කිසිදු විරුද්ධකම් පෑමක්වත් නොකරති. බුදුබව පතන බෝසතුන් තුළ සත්‍යවාදි බවත් කෙළෙහි ගුණ සැලකීම යහ ගුණ දෙක නිරන්තරයෙන්ම පැවැති බව හාරිත ජාතක අට්ඨ කතාවේ එන ප්‍රකාශයෙන් පැහැදිලි වේ.