විශ්වය හසුරුවන පංච නියාම ධර්ම...

විශ්ව ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳ ඉදප්පච්චයතා මූල ධර්මය අවබෝධවීමත් සමග හේතුඵල ධර්මතාවයට අනුව විශ්වයේ සියල්ල පටිච්ච සමුප්පන්නව සිදුවන ආකාරය බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රඥාක්‍ෂියට ප්‍රත්‍යක්‍ෂ විය. ඒ දර්ශනය මගින් එතෙක් පැවති භාරතීය දෘෂ්ටි සිල්ල නිශ්ප්‍රභා විය. විශ්වයේ සියලු සිද්ධි නියාම ධර්ම පහක විධායකයට යටත් බව උන්වහන්සේට ප්‍රත්‍යක්ෂ විය. ඒ අනුව උතු, බීජ, ධම්ම, චිත්ත හා කම්ම යන නියාම ධර්ම පහ මගින් සියලු සිද්ධි අර්ථ දැක්විය හැකිය.

කාලයෙන් නිරපේක්ෂ අවකාශය වනාහි නිරන්තර විපරිනාමයට පත්වන සිද්ධි සහ සංයුතිවලින් සැදුම් ලත් එකකි. එම සමස්තය නම් වූ විශ්වය පඨවි, ආපෝ, තේජෝ, වායෝ, වර්ණ, ගන්ථ, රස, ඕජා යන ශුද්ධාෂ්ටයෙන් (ක්‍ෂුද්‍රාෂ්ටයෙන්) සමන්විත රූප ධාතුව වෙයි. රුප්පනය වීම හෙවත් අනවරත විපරිනාමය එහි ප්‍රධාන ධර්මතාවය යි. ඒ විපරිනාමය ඉදප්පච්චයතා න්‍යායට යටත් ය. ධම්ම නියාමයෙන් පැහැදිලි කෙරෙන, ස්වභාවයෙන් සිදුවන ඒ සියල්ල ස්වභාව ධර්මය යි. ජීව අජීව සියල්ල ඒ යටතට සංගෘහිත වේ. සතර මහා ධාතුන්ගේ සමවායෙන් සැදුම්ලත් ඒ සියලු දේ තුළ කර්කෂ බව හෙවත් තද - මොළොක් බව, ගලායන, කැටි කෙරෙන බව, වැඩෙන දිරන බව හා හැකිළෙන පිම්ඹෙන බව යන සර්ව සාධාරණ ගුණ අඩුවැඩි සම වශයෙන් ඇත.

පස්, ගල්, කඳු ඇළ, දොළ, ගංගා, ඉර, සඳ තාරකා ආදී සියල්ල එක් ගොඩකටත්, ගස්වැල් හා සත්ත්ව සමූහය තවත් ගොඩකටත් ගෙන අජීව හා ජීව යන කොටස් දෙකකට මෙකී රූප ධාතු වලින් සැදුම් ලත් සමස්ත විශ්වය බෙදනු ලැබෙයි. ජීව හා අජීව දෙකේ වෙනස කුමක්ද? පස්, ගල්, ගංගා හා මැරුණු කොටස් ආදී සියලු අජීව අවිඤ්ඤාණක වස්තූන්හි අවස්ථා විපර්යාසයක් හා දිරායාමක් (ජරා) ප්‍රකට වුවත්, ඒවා සැදුම් ලත් රූප කලාපයන්ගෙන් නව රූප කලාපයන් බිහිවීමක් ප්‍රකට නොවේ. සංසේදජ සත්ත්ව උපත මේ ස්වභාවයට ප්‍රතිපක්ෂයයි කෙනෙකුට තර්ක කළ හැකිය. නමුත් එය විඤ්ඤාණයේ එළඹීමක් මත සිදුවන්නකි. එසේ නැතිව අජීව අවිඤ්ඤාණක වස්තුවල ස්වභාවයක් නොවේ. ගල් කැටයක් යම් තැනක තබා වර්ෂ ගණනාවක් ඉක්ම ගිය විට බැලූවොත් එහි, එය තුළින්ම ජනනය වන වැඩීමක් දැකිය නොහැකිය. පදාර්ථයන් ගේ ක්‍ෂය වීමක් පමණක් දැකිය හැකිය. ඊට බලපාන ධර්මතාවය කුමක්ද? එක්කෝ සෘතු විපර්යාසය නිසා විය හැකිය. නැතහොත් එහිම ඇති තේජෝ ධාතුවේ ධර්මතාවය වන දිරා යාමේ අනිත්‍ය ලක්ෂණය නිසා විය හැකිය. එනිසා අවිඤ්ඤාණක අජීව වස්තූන්ගේ විපරිනාමයට පාදක වන්නේ උතු හා ධම්ම නියාම ධර්මයන් පමණක් බව පෙනේ.
Read more »

අප්‍රමාදී පුද්ගලයා කුසල් රැස්වන අන්දමින් සැප, දුක්, උපේක්‍ෂා විඳිනව

අප්පමාදෝ අමතපදං
පමාදෝ මච්චුනෝපදං
අප්පමත්තා න මීයන්ති
යේ පමත්තා යථාමතා

කුසලයෙහි සිහිබුද්ධිය ඇතිව ජීවත්වීම නම් වූ නොපමා බව නිවනට මඟයි. සිහිබුද්ධියක් නොමැතිව අවිද්‍යාව නිසා කුසල පිරිහීම සසර දුකට මඟයි. නොපමා වූ අය සසර දුකට නොපැමිණේ. හෙවත් නොමැරෙත්, පමාවුවෝ ජීවත්ව සිටියත් ඔවුන් මළවුන් වැනිය.

දිනක් බුදුරජාණන්වහන්සේ භික්‍ෂූන් වහන්සේ අමතා වදාළා “ මහණෙනි , මේ ලෝකයේ මනුෂ්‍යයන් සැප, දුක්, උපේක්‍ෂා කියල විඳීම් තුනක් විඳිනව. මේ සැප, දුක්, උපේක්‍ෂා විඳිද්දී සමහරු තුළ කුසල් වැඩෙනව. අකුසල් පිරිහෙනව. සමහරු තුළ අකුසල් වැඩෙනව.

කුසල් පිරිහෙනව. අප්‍රමාදී පුද්ගලයා කුසල් රැස්වන අන්දමින් සැප, දුක්, උපේක්‍ෂා විඳිනව. ප්‍රමාදී පුද්ගලයා සැප , දුක්, උපේක්‍ෂා විඳිමින් අකුසල් රැස් කරනව. සමහරු ප්‍රාණඝාත කරල තාවකාලිකව සැප විඳිනව. හොරකම් කරල, මත්ද්‍රව්‍ය විකුණල කාලබීල තාවකාලිකව සැප විඳිනව. පස්පව්වල යෙදිල තාවකාලිකව සැප විඳිනව. මහණෙනි, ඒ සැප තාවකාලිකයි. එයින් අකුසල් වැඩෙනව. කුසල් පිරිහෙනව.”

පින්වත්නි, නන්ද නමින් ගව ඝාතකයෙක් සිටිය. ඔහුට දිනක් ආහාරයට මස් නැතිව තමගෙය පිටිපස සිටි ඔහුගේම ගවයා පණපිටින් සිටියදීම දිව ඇද කපාගන එය බැදගන ආහාරයට ගත්තා. ඒ මොහොතේම ඔහුගේ දිව ගැලවී ඔහුගේ ආහාර පිඟානට වැටුණා.

දෙව්රම් වෙහෙර අසල සිටි චුන්දසූකරික රැකියාවට කළේ ඌරන් මරා වෙළදාම. ඔහුගේ අප්‍රමාදය නිසා නැතොත් කුසලට ඇති අකැමැත්ත නිසා බුදුන් දකින්න බණ පදයක් අහන්න වාසනාව තිබුනේ නැහැ. මරණ මොහොතේ ඌරකු මෙන් දින හතක් මුළුල්ලේ බෙරිහන් දුන්නා. ඔහු මැරී අවීචි මහා නරකාදියේ උපන්නා. මෙසේ සමහරු සැප විඳීම නිසා අකුසල් රැස් කරනවා. කුසල් පිරිහෙනව.
Read more »

රාහුල ථෙරාපදානය.

මම ලෝක ජ්‍යෙෂ්ඨවූ, තාදී ගුණ ඇති, පදුමුත්තර බුදුරජාණන් වහන්සේට සත්බුමු පහයක කැඩපතක් මෙන් පැහැපත් ඇතිරියක් අතුළෙමි.

දෙපා ඇතියනට අග්‍රවූ, මහා මුනිවූ, ශ්‍රේෂඨයන් වහන්සේ රහතුන් දහසක් විසින් පිරිවරණ ලදුයේ, ගඳකිළියට එළඹි සේක.

දෙවියන්ට දෙවිවූ, නර ශ්‍රේෂඨවූ, ශාස්තෘතෙම ගඳකිළිය බබුළුවන්නේ, බික් සඟන මැද සිටියේ, මෙම ගාථාවන් වදාළ සේක.

යමෙකු විසින් මේ සෙනසුන බබුළුවන ලදද, කැඩපතක් මෙන් පැහැපත් ඇතිරියක් මැනවින් අතුරණ ලදද, මම හේ (කවරෙක්දැයි) ප්‍රකාශ කරන්නෙමි. (එසේ) ප්‍රකාශ කරන්නාවූ මාගේ වචනය අසව්.

ස්වර්‍ණමයවූද, රජතමයවූද, යලි වෙරළුමිණිමුවාවූද, යම්කිසි සිතට ප්‍රිය ආදාසයෝ වෙත් නම් (ඒවා) පහළ වන්නාහුය.

සූසැට වරක් ශක්‍රව දිව්‍ය රාජ්‍යය කරන්නේය. අනතුරුව දහස් වරක් සක්විති රජ වන්නේය.

එක්විසිවන කපෙහි සිව්මහ සයුර හා සිව්මහ දිවයින කෙළවරකොට ඇති පෘථිවියට අධිපතිවූයේ, සතුරු රජුන් ජයගන්නා සුළුවූ, විමල නම් සක්විති රජෙක් වන්නේය.

ගඩොලුවලින් නිර්මිත කරණ ලද නගරය රේනුවතී නම් වේ. (එය) දිගින් තුන්සියයක් (යොදුන්) වේ. හතරැස් හැඩයෙන් යුක්ත වෙයි.
Read more »

කුසල් කිරීමෙහි යුහුසුළු වි සිත අකුසලයෙන් වළකාගත යුතුය

සැවැත් නුවර චුල්ලෙසාටක නම් බමුණෙක් විසීය. හේ ඉතා දිළිඳුය. බමුණාටත් ඔහු ගේ බිරියටත් වූයේ එකම උතුරු සළුවකි. මේ නිසා දෙදෙනාට ම එකවර ගෙයින් පිට ගමනක් යා නොහැකි ය.

දිළිඳු වුවද සැදහැ සිතින් යුතු වූ මේ අඹු සැමි දෙදෙනාට එකල දෙව්රම් වෙහෙරෙහි පැවැත් වූ පින්කම් මාලාවට සහභාගි වීමට සිත් විය. උරහිස පෙරවීමට ඇත්තේ එකම සළුවක් නිසා දෙදෙනාට එකවර ඊට සහභාගි වීමට නොහැකි විය. දෙදෙනා දෙවරකට බණ ඇසීමට යාමට කතිකා කර ගත්හ.

රෑ කල දහම් ඇසීමට ගිය බමුණා ගේ සිත දහමෙහි ඇළුණේ ය. තම එක ම උතුරු සළුව සිහි විය. බමුණා එය පූජා කිරීමට සූදානම් වූයේ ය. ඒ වේලේ ‘මටත්, බිරියටත් ඇත්තේ මේ සළුව පමණි. මෙය ද දුන් කල ගෙයින් පිට යන්නේ කෙසේ ද?’ යි මසුරු සිත් ආවේය.

මෙසේ දෙම්දෝ, නොදෙම්දෝයි කිහිප විටෙක ම කල්පනා කළ බමුණා අවසන සිත පහදා උතුරු සළුව පූජා කළේය. මසුරු සිත් පැරද වූ හේ ‘මම දිනුවා’, ‘මම දිනුවා’ යැයි හඬ ගෑවේ ය.

දහම් ශ්‍රවණයට ආ කොසොල් රජුට ද එය ශ්‍රවණය විය. මා සිටිය දී තවත් කෙනෙක් දිනන්නේ කෙසේද යි සිතා ඇමතියකුගෙන් මේ ගැන විමසන්නේ ය.

අඹු සැමි යුවළට පෙරවීමට තිබූ එක ම උතුරු සළුව පුදා මසුරු සිත දිනූ හෙයින් මෙසේ උදම් ඇනුවේයැයි දැන දිළිඳු බමුණා කෙරෙහි පැහැදුණු රජු ඔහුට යස ඉසුරු පරිත්‍යාග කළේ ය. මේ පුවත නිමිති කර ගනිමින් බුදුරජාණන් වහන්සේ කුසල් කිරීමෙහි යුහුසුළු විය යුතු බවත්, සිත අකුසලයෙන් වළකාගත යුතු බවත්, පින් කිරීමෙහි අලස වන තැනැත්තාගේ සිත පවෙහි ඇලෙන බවත් දේශනා කොට වදාළහ.

මේ ගාථා ධර්මයෙන් පැහැදිලිව දක්වා තිබෙන්නේ මිනිස් මනසෙහි පවතින්නා වූ ස්වභාවයයි. සාමාන්‍යයෙන් මිනිස් සිත ලෝබ, දෝස, මෝහ යන අකුසල මූලයන්ගෙන් බැඳී පවතී. මේ නිසා දන් දීම්, සිල් රැකීම් ආදී වූ යහපත් ක්‍රියා සඳහා හුරු පුරුදු කරවා ගැනීම අපහසු ය.

කාලයක් තිස්සේ ආයාසයෙන් හුරු පුරුදු කිරීමෙන් පමණක් එය සකස් කරගත හැකිය. පින්කම් කරම්දෝ නොකරම් දෝ යනුවෙන් සිත සිතා සිටීමෙන් සිදුවන්නේ පවට බර පිළිතුරකට සිත සකස් වීම ය.
Read more »

කටුගොඩක් උඩ සුව නින්දක්…

මං ඊයෙ රෑ ඇඳේ පෙරලි පෙරලි හිටිය මිසක් කොහොමටවත් ඇහැ පිය උනේ නෑ.” යනුවෙන් යම් යම් අය පවසනු අප කොතෙකුත් අසා ඇත. ඇතැමෙකු රැය පුරා සුවබර නින්දක් ලබද්දී තවත් කෙනෙකු නිදි වරමින් රැය පහන් කරති. මෙය තම සයනයේ වරදකැයි වරදවා වටහා ගත්තෝ ද වෙති. මෙවැනි පැනයක් පැන නගින්නේ සිත් පිත් නැති සයනයේ වරදකින් ද නැතහොත් සිත් පිත් ඇති තමා නිසා ද? විමසා බැලිය යුතු වෙයි.

බුදුපියාණන් වහන්සේගේ අසිරිමත් චරිතයේ එක්තරා සිදුවීමක් මෙහි දී වැදගත් වේ. ශීත ඍතුවේ එක් ශීත දිනයක උන්වහන්සේ තණ වලින් සකස් කළ තණ මෙට්ටයක රැයක් ගත කොට, හිමිදිරියේ පිබිද එහිම වැඩ සිටියහ. මේ අවස්ථාවේ එතැනින් පියමං කිරීමට පැමිණි රාජ පුත්‍රයෙකු, උන්වහන්සේ දැක ගමන නවතා, “ස්වාමීනි, ඊයේ රැය යහතින් සැතපුණා දැ”යි විමසීය. එවිට බුදුපියාණන් වහන්සේ, “එසේය කුමාරය, මෙලොව සුවසේ නිදන්නන්ගෙන් මම ද කෙනෙක් වෙමි” යයි කී සේක. මෙය රාජ පුත්‍රයාගේ මදක් විමතියට හේතු විය. “ස්වාමීනි! මේ දවස් තද ශීතලයි. අනිත් අතට මේ තණ මෙට්ටෙ සැතපෙන්නත් බොහොම අමාරුයි. මේ වගේ ශීත දවස්වල තණ මෙට්ටෙක හොඳට සැතපුණා යයි ඔබ වහන්සේ පවසන්නේ කෙසේ දැ”යි ඇසීය. මෙහිදී පිළිතුරු සපයනු වෙනුවට බුදුන් වහන්සේ ඔහුගෙන් විමසුවේ ඊයේ රාත්‍රියේ ඔහු කෙසේ නිදා ගත්තේද? කියායි. “ස්වාමිනි! ඊයේ රෑ මං නිදා ගත්තෙ මාලිගාවෙ රතු පලසෙයි. ඒ පලසෙ කොන් හතරෙ තරුණියො හතර දෙනෙක් පහන් හතරක් පත්තුªකරගෙන හිටිය. මං රෑ ගත කළේ ඔන්න ඔහොමයි, ස්වාමීනි.”

එවිට බුදුන් වහන්සේ, “ ඔබ නිදන කොට සිත ‘රාගයෙන් මත් වුණාද?’ ‘එහෙමයි ස්වාමීනි!’ ‘ඔබේ සිත ද්වේශයෙන් දැවුනාද?’ ‘එහෙමයි ස්වාමීනි!’ ‘එහෙනම් ඔබ සුවසේ නිදා ගත්තායයි ඔබ කියන්නේ කෙසේද?’
Read more »

ආනන්ද මහ රහතන් වහන්සේ ගැන අප නොදත් දෙයින් බිදක්..

සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසු මහා කස්සප තෙරුන් ආනන්ද තෙරුන් අමතා, “…. මේ වස්සාන සමයේ අපි රජගහ නුවර වස් වසමු, ඉන්පසු අපි ධර්ම සංඝයනාවක් පවත්වමු…” යයි පැවසූ සේක. ඒ නිසා වනාන්තරයකට ගොස්, ඔබගේ ඉතිරි මාර්ග ඵල තුන (සකදාගාමී,අනාගාමී, අර්හත් වශයෙන් ) සම්පූර්ණ කර ගත මැනැවැයි වදාල සේක . එම යෝජනාවට ප්‍රතිචාරයක් වශයෙන්, ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ සිවුරු හා පාත්‍රයද රැගෙන කොසොල් රට බලා නික්මුනේය. එහි වනගත ආරාමයකට එළඹ උන්වහන්සේ භාවනා යෝගී වූ සේක. මේ ආරාමයට පැමිනි දෙවන දිනයේදීම උන්වහන්සේ සකදාගාමී ඵලයට සැපත් වූ සේක. ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේගේ පැමිණීම ගන ඇසූ කොසොල් ජනපදයේ වැස්සෝ, උන්වහන්සේ වෙත එළඹ බුදු රජාණන් වහන්සේ ගැන විපරම් කොට හඬා වැලපෙන්නට වූහ. තවමත් රහත් බව නොලැබූ ආනන්ද තෙරුන්ටද බුදු හිමියන් පිලිබඳ මතකයන් යලි සිහියට නැගුණි. එයින් උන්වහන්සේගේ භාවනාවට බාධා පැන නැගුණි. මෙය දුටු වනගතව වෙසෙන දිව්‍ය රාජයෙක් මේ තෙරුන් නොමැතිව සංඝායනාවක් පැවැත්විය නොහැකි බව දුටහ. ඒ දෙව් තෙමේ ආනන්ද තෙරුන් වෙත ගොස්, “ස්වාමීනි, ඔබ වහන්සේ බුදු රජාණන් වහන්සේ නැති සොවින් මෙසේ වැලපෙද්දී වෙනත් කෙනෙක් අස්වසා ලන්නේ කෙලෙසදැ….”යි අසා සිටියහ. තවද,” ස්වාමීනි ගෝතම වංශයට අයත් ඔබ වහන්සේ, මේ වනයට සැපත් වූයේ නිර්වානය ඉලක්කය ලෙස තබාගෙනය. ඒ නිසා පැමිණෙන මේ මිනිසුන් ගැන නොසිතා ඔබ වහන්සේ පැමිණි කාරණය පෙරටු කොට ගෙන භාවනා කරනු මැනැවැ..”යි ඉල්ලා සිටියහ. ඒ දිව්‍ය පුත්‍රයාගේ වදනින් ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ තමා පැමිණි කාරණය කෙරෙහි යලිත් සිත යොමු කල සේක. බුදු රජාණන් වහන්සේගේ පිරිනිවීමෙන් අනතුරුව ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ යම්කිසි ශාරීරික වෙහෙසකට පැමිණ සිටියහ. උන්වහන්සේ ජේතවනාරාමයට ගොස් එය පිලිසකර කොට ගත්හ. වාස්සාන සමය එළඹෙත්ම, තනිවම රජගහ නුවරට ගොස්, සඞඝායනාව සඳහා සූදානම් විය. අජාතසත්ත රජතුමා සංඝායනා මණ්ඩපය කරවා එහි කටයුතු අවසන් බව සංඝායනා කටයුතු භාර භික්ෂූන්ට දැන්වීය. සමහර භික්ෂූන් වහන්සේලා “ආනන්ද හිමියන් බුදු හිමි සමගම සිටි නිසා ආනන්ද හිමි නොමැතිව කුමන සංඝායනාවක්දැයි” ප්‍රශ්න කරන්නට වූහ. එය කන වැකුනු ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේට මහත් ශෝකයක් ඇතිවිය. ඊට පසුවදා ධර්ම සංඝායනාව ආරම්භ කිරීමට පෙර රහත් බව ලබා ගැනීමට උන්වහන්සේ අදිටන් කර ගත්හ. ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ වහාම විදර්ශනා භාවනාව වඩන්නට පටන් ගත්හ. රාත්‍රියේ බොහෝ වේලාවක් උන්වහන්සේ ශරීරය පිලිබඳව සිහිය යොමු කොට ඒ ගැනම මණස යොමු කලහ. නමුත් කිසිම ආධ්‍යාත්මික සමාපත්තියක් ලබා ගත නොහැකි වූ සේක. මේ අවස්ථාවේදී උන්වහන්සේට බුද්ධ වචනය සිහියට පැමිණියේය. “.. ආනන්දයෙනි, ඔබ මහත් වූ කුසලයකට හිමිකම් කියයි. මා වැනි බුදු කෙනෙකුට උපස්ථාන කිරීම නිරර්ථක වැඩක් නොවේ. මා විසින් මගේ මණස ඉතා බැරෑරුම් අන්දමට මෙහෙයවා ඇත. නමුත් අවසානයේ මා ජය ගත්තෙමි. ඒ නිසා අන්ත වලට නොගොස් කමටහන් වඩන්න…” ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේට සක්මන් භාවනාවෙන් ප්‍රමාණවත් ලෙස සිහිය යොමු කිරීමක් කිරීමට නොහැකි විය. ඒ නිසා උන්වහන්සේ සිරුරට ටිකක් විවේක දීම සුදුසුයයි තීරණය කලේය. එසේ කොට, දෙපා දොවාගෙන,ආරාමයට ඇතුලු වූ සේක. සිය යහන ලඟට ගොස් ටිකක් සයනය කරන්නෙමැයි සිතා ගෙන ඇලවීමට තැත් කලේය.

Read more »

ආනන්ද බෝධිය

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ ජීවිත කාලය තුළම මහජනයාට වන්දනාමාන කිරීම පිණිස බෝධි වෘක්‍ෂයක් පිහිටුවීම පිළිබඳ කතා පුවතක් සඳහන් වේ. බුදුරජාණන් වහන්සේ ජනපද චාරිකාවේ හැසිරෙන විට දෙව්රමට පැමිණෙන ජනකාය රැගෙන එන මල්, සුවඳ දුම් ආදි පූජා ද්‍රව්‍ය ගඳකිලිය ඉදිරිපිට දමායති ඒවා පූජා කිරිමට ස්ථානක් නියමකර නොතිබුණෙන් ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ ඒ බව බුදුරදුන්ට දන්වා සිටි සේක. ඒ අවසථාවේ පාරිභෝගික චේතියක් ඉඳිකළ හැකි බව බුදුරාජණන් වහන්සේ පැවසු සේක. බෝධි ද්‍රැමය බුදුරදුන් විසින් පරිභෝග කළ වස්තුවක් නිසා බෝමැඩ පිහිටි බෝධියෙන් ගිලිහුණු බීජයක් බිමට වැටීමට පෙර ගෙනවුත් දෙව්රම් වෙහෙරට ඇතුළුවන තැන දොරටුව අසල උත්සවාකාරයෙන් රෝපණය කරන ලදී.

සුවඳ කලලින් යුත් ස්වර්ණමය කටාරයක අනේපිඬු සිටුතුමාගේ අතින් රෝපිත මොහොතෙහිම එය පනස් රියන් උස සර්වප්‍රකාරයෙන් පරිපුර්ණ වූ වෘක්‍ෂයක් බවට පරිවර්තනය ව ප්‍රාතිහාර්ය පෑවේය. එම බෝධි මූලයෙහි සමාපත්තියට සම වැදීමෙන් එම බෝරුක පරිභෝග කරන මෙන් බුදුරාජාණන් වහන්සේගෙන් ආනන්ද හිමියන් ඉල්ලුවිට උන්වහන්සේ සමාපත්තියට සමවැද එක් රැයක් එම බෝධිය පරිභෝග කළ සේක. ආනන්ද හිමියන් උත්සුක වීමෙන් රෝපණය කරන ලද බෝධිය බැවින් එය ‘ආනන්ද බෝධිය’ යැයි ප්‍රකට විය.

සර්වඥ ධාතුන් පරිනිර්වාණය

බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් අවුරුදු 5000ක් ඉක්ම වූ පසු එළබෙන වෙසක් පුර පසළොස්වක දින දෙවි ලොව,ඹබ ලොව,මනු ලොව වැඩ වස්නා වූ සියලු සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේලා අහසට පැන නැග බුද්ධගයාවේ වජිරාසනය මතට වැඩම කරනු ලැබ වජිරාසනය ද පොලව දෙබෑ කරගෙන අහසට පැන නැග වජිරාසනය මත බුදුන්වහන්සේගේ බුද්ධ ශරීරය නිර්මාණය වී බුදු රැස් ලොව පුරා විහිදී ගොස් බුද්ධත්වයෙන් පසු බුදුන්වහන්සේ යමා මහා පෙළහැර පෑ අවස්ථාවේ මෙන් සැනින් බුදු සිරුර ගිනි ජාලාවකින් වැසී ගොස් සියලු සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේලා අළු,දුවිලි කිසිවක් ඉතිරි නොවී නොපෙනී යයි.එය සර්වඥ ධාතුන් පරිනිර්වාණය නම් වේ.

අප ජීවත් වන්නේ මහා භද්‍ර කල්පය තුලය.අනාගතයේ මෛත්‍රී බුදුන් පහල වීම තුලින් එය සම්පුර්ණ වේ.ගෞතම බුදුන් වහන්සේගේ සාසනය අවුරුදු 5000 ක් ගිය කල පංච සීල ප්‍රතිපදාව අත්හැරීම නිසා ධර්මය පිරිහීම ආරම්භ වේ.එම නිසා මිනිසාගේ ආයුෂ ක්‍රමයෙන් පිරිහීම ආරම්භ වී පරමායුෂ දස වසර දක්වා අඩුවේ.නැවත පංච ශීල ප්‍රතිපදාවේ යෙදීමෙන් අසංකය දක්වා ක්‍රමයෙන් ආයුෂ වැඩී නැවත අසූ දහස (80000) දක්වා පරමායුෂ වූ කල්හි මෛත්‍රී බුදුන් බුදුවන කාලය ලෙස දැක්වේ.
අපගේ බුදුරජාණන් වහන්සේ හා සම්බන්ධ චෛත්‍යයන් වර්ග තුනක් සදහන් වෙනවා.

ශාරීරික චෛත්‍යය
පාරිභෝගික චෛත්‍යය
උද්දේසික චෛත්‍යය

සම්බුදු ශරීරයෙන් ඉතිරිවූ ධාතූන් සමුහය ශාරීරික චෛත්‍යය යි. උන්වහන්සේ පරිභෝග කළ පා-සිවුරු ආදී වස්තූන් හා ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේද, බෝධීන් වහන්සේගේ ශාඛාවන්ද පාරිභෝගික චෛත්‍යය යි. උන්වහන්සේ උදෙසා වැදුම් පිදුම් කරන ප්‍රතිමා වහන්සේලා උද්දේසික චෛත්‍යය යි.

ශාරීරික චෛත්‍යය හෙවත් සර්වඥ ධාතූන් වහන්සේලා.

අප‍ගේ සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ වසර 45ක් මුලුල්ලේ සියළු දෙවියන්ටත් මිනිසුන්ටත් මේ සසරෙන් එතෙර වීම පිණිස මාර්ගය පෙන්වා වදාළා. ඒ තමයි මේ ලෝකයේ ඇති, මේ ලොව මෙතෙක් ඇතිවුන ස්වර්ණමය යුගය. කෝටි සංඛ්‍යාත පින්වත් දෙවියන් මිනිසුන් මේ සසරෙන් නිදහස්වීමේ වාසනාව උදාකරගත්තා. මෙහෙම වසර 45ක් ගෙවී යද්දී 80 වසක් ආයු වළදා, මේ මහා භද්‍ර කල්පයේ සතර වෙනි බුදුරජුන්ගේ පිරිණිවීම සටහන් කරමින් ,දෙවිමිනිස් ලොව කම්පා කරවමින් වෙසක් පුන්පොහෝ දිනයක මල්ල රජදරුවන්ගේ උපවර්ථන සල් වනයේදී අපගේ බුදු පියාණන් අනුපාදිශේෂ පර්ණිර්වාණ ධාතුවෙන් පිරිණිවන් පා වදාළා.
Read more »

ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ සර්වඥ ධාතූන් වැඩසිටිනවා

අපි සිටින මේ ශ්‍රී ලංකාව බොහෝ සර්වඥ ධාතූන් වැඩසිටින, බොහෝ පාරිභෝගික ධාතූන් වැඩසිටින, බුදුරජාණන් වහන්සේ පරිභෝග කල බොහෝ ස්ථාන ඇති මේ ලෝකයේම ඇති උතුම්ම පින් බිමක්.
එ පිළිබද තොරතුරු ටිකක් මේ..

අපගේ ගෞතම සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ සියතින් ම දුන් කේෂ ධාතූන් වහන්සේලා ත්, වසර 45ක් පුරාවට සුවාසූදහසක් ධර්මස්කන්ධය ස්පර්ෂ කළ ග්‍රීවා ධාතූන් වහන්සේ (උගුරැ ඇටය) මේ වන විටත් මහියංගණ චෛත්‍ය රාජයාණන්ගේ ධාතු ගර්භයේ වැඩසිටිනවා.

දකුණු අකු ධාතූන් වහන්සේ (දකුණු උරහිස් ඇටය) අනුරාධපුර ථූපාරාමයේ වැඩසිටිනවා.

උර්ණරෝම ධාතූන් වහන්සේ මිහින්තලේ සේලචෛත්‍යයේ වැඩසිටිනවා.
ලලාට ධතූන් වහන්සේ සහ කේෂ ධාතූන් වහන්සේ සේරුවිල මංගල මහා සෑයේ වැඩසිටිනවා.

අනුරාධපුරයේ ස්වර්ණමාලී මහා චෛත්‍ය රාජයාණන්ගේ ධාතු ගර්භයේ අපගේ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ද්‍රෝණයක් ධාතූන් වහන්සේලා වැඩසිටිනවා.

වම් දළදා වහන්සේ මහනුවර ශ්‍රී දළදා මැදුරේ වැඩසිටිනවා.

දකුණු දළදා වහන්සේ සෝමාවතිය සෑ රජුන්ගේ ධාතු ගර්භයේ ප්‍රාතිහාර්යපාමින් වැඩසිටිනවා.

සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් 236 වන වර්ෂයේ සුමන සාමණේරයන් වහන්සේ විසින් බුදුන් පර්භොග කළ පාත්‍රය ත්, එය පුරා ධාතූන් වහන්සේලාද මේ ලක් දිවට ගෙන වැඩියා. ඒ ධාතූන් වහන්සේලා ලංකාවේ නොයෙක් දිශාවල පිහිටි දාගැබ් තුළ මේ වනවිටත් වැඩ සිටිනවා. පාත්‍ර ධාතූන් වහන්සේ වැඩම කළ නමුත් දැනට වැඩසිටින තැනක් සදහන් වෙන්නේ නැහැ.
Read more »

භූතල යනු මොනවාද? මෙසේ ලිස්සායෑමි ගැටීමි වන්නේ කෙසේද?

භූතල යනු මොනවාද? මෙසේ ලිස්සායෑමි ගැටීමි වන්නේ කෙසේද?

ඝන දෘඩ ද්‍රව්‍යන්ගෙන් සෑදුන පෘථිවියේ පිට පොත්ත ශිලා ගෝලය නමි වේ. මෙම ශිලා ගෝලය තල වශයෙන් කොටස් කිහිපයකින් යුක්තය.මෙම තල ඊට යටින් ඇති අර්ධ ද්‍රවමය ස්වභාවයක් සහිත අධෝගොලය මත ඉපිලෙමින් පවතියි. ඉහත කී අර්ධ ද්‍රව මාද්‍යයේ ඇතිවන සංවහන ධාරා මඟින් මෙම තල එකි නෙකට සාපෙක්ෂව චලනය වේ.මෙම චලනය නිසා තල මායිමෙහි ගොඩනැගෙන ආතතිය (ශක්තිය) ක්ෂනිකව මුදාහැරීම නිසා භූ කමිපන හටගනියි.

ඉහත දැක්වුයේ නුතන විද්‍යාව මඟින් භූකමිපන ඇතිවන ආකාරය ප්‍රකාශ කර ඇති ආකාරයයි.දැන් භූ කමිපන ගැන දැනීමක් ඇති නිසා සුදානමි වන්නේ ධර්මය දෙසට යොමු වීමටයි.

දීග්සඟියේ 16 වන මහා පරිණිබිබාන සුත්‍රයේ භූමි කමිපා ඇතිවිමට හේතු වන කරැණු 08 ක් අපගේ තාථාගත සමිමා සමිබුදු රජානන්වහන්සේ විසින් දේශිතයි. දැන් ඒ ගැන සලකා බලමු.

"ආනන්ද මහා භුමිචලනයක් ඇතිවිමට හේතු 08 ක් පවතියි ඒ අට කවරක්ද?

01)ආනන්ද මේ පොළව ජලයේ පිහිටා තිබේ. ජලය වාතයේ පිහිටා තිබේ.වාතය අවකාශයේ පිහිටා ඇත. මහාවාතය හමා යන අවස්ථා ඇත. මහා වාතය හමා යන විට ජලය කමිපා කරයි. ජලය කමිපා කෙරෑ විට පොළව කමිපා වෙයි. භූ චලනයක් විමට මේ පළමු වන ‍හේතුවයි.

ඉහත දේශනය කොටසින් කොටස ගෙන මෙහිදි සලකා බැලීම වැදගත් වනු ඇත.

Read more »

තාක්‌ෂණයෙන් දියුණුවට පත්වූ ලෝකයා

තාක්‌ෂණයෙන් දියුණුවට පත්වූ ලෝකයා "තාක්‌ෂණය නිසා ලෝකය විශ්ව ගම්මානයක්‌වී, ලෝකයේ පාලනය මිනිසා විසින් සිදුකරනවා" යන විශ්වාසයට පැමිණ ඇත. මේ මායව තුළ ලෝකයා මොනතරම් මුලාවට පත්වී ඇතිදැයි යන්න ගැන ඔබට අවබෝධයක්‌ ලබා ගත හැක්‌කේ ධර්මය අවබෝධ කරගැනීමෙන්මය. ලෝකයා සතුටුවන, ලෝකයා ජීවත්වන, ලෝකයා පාලනය කරන ඊනියා තාක්‍ෂණය, ක්‍රියාත්මකවන්නේ බලශක්‌තිය මඟිනි. බලශක්‌තිය හිඟවුණු දිනයක, බලශක්‌තිය නැතිවුණු දිනයක තාක්‍ෂණයේ පිහිටෙන් ජීවත්වන ලෝකයා පත්වන්නේ මහා අර්බුදයකටය. තාක්‍ෂණය යනු අවිද්‍යාවයි. තාක්‍ෂණය යනු අස්‌වාභාවිකත්වයයි. එවන්වූ තාක්‍ෂණයෙන් පරිපූර්ණවන ලෝකය, ආධ්‍යාත්මික වශයෙන් පිරිහීම ලෝක ස්‌වාභාවයයි. තාක්‍ෂණයේ දියුණුව යනු අවිද්‍යාවේ දියුණුවයි. වර්තමානයේ ලෝකය දෙස බැලීමේදී අපි දකින්නේ අවිද්‍යාවෙන් ඉතිරීයන තාක්‍ෂණයෙන් දියුණු ලෝකයකි. ලෝකයේ ගුණාත්මක බව, දියුණුව මනින මිනුම් දණ්‌ඩ තාක්‍ෂණයයි. බලශක්‌තිය නැතිවුණු දවසක ඇනහිටින තාක්‍ෂණයක්‌, ස්‌වාභාවික කාලගුණික දේශගුණික තත්ත්වයකදී ඇනහිටින තාක්‍ෂණයක්‌, දේවත්වයෙන් සලකන ඊනියා දියුණුවකින් මුලාවූ ලෝකයාට, ලොව්තුරු බුදුරජාණන් වහන්සේ මීට වසර දෙදහස්‌ පන්සියයකට පෙර දේශනාකොට වදාළ ධර්මය විසින් අන්ධභාවයේ වෙලීසිටින ඔවුන්ගේ ළදරු බව හෙළිකරවනු ලබයි. ලෝකය තාක්‍ෂණයෙන් පිරීයාම යනු සතර අපායද පිරීයාමයි. තාක්‍ෂණ අවිද්‍යාවෙන් මුලාවන සත්වයා ගාල් කරන වෙබ් අඩවිය සතර අපායයි.

ලෝකයේ සැබෑ තාක්‌ෂණය දකින්නනම්, ස්‌පර්ශ කරන්නනම් ඔබ දැකිය යුත්තේ ලොව්තුරා ධර්මයයි. එය බලශක්‌තිය නැතිවුණ දිනයක අතරමංවන, අක්‍රියවන තාක්‌ෂණයක්‌ නොවේ. පොඩ්ඩ වැරදුණු විට මහා විනාශයන් වන තාක්‍ෂණයක්‌ නොවේ. අතුරු ආබාධ ඇතිවන තාක්‍ෂණයක්‌ නොවේ. එය ඉතාම පිරිසිදු තාක්‍ෂණයයි.

ලෝකයේ තාක්‍ෂණයෙන් දියුණුම ආයතනය මොකද්ද කියා ඇසුවොත් ඔබ කියාවී ඇමරිකාවේ නාසා ආයතනය කියලා. නමුත් ඔබ වැරදියි. ලෝකයේ අවිද්‍යාවෙන් තොර, ස්‌වාභාවිකත්වයෙන් පිරිපුන්, දියුණුම තාක්‍ෂණය තිබෙන්නේ නිවන් මඟ වඩන භික්‍ෂුව තුළය. අරිහත් උතුමන් තුළය. එම භික්‍ෂුව එම තාක්‍ෂණයේ උපරිම ඵලය, උපරිම සීමාව දකින්නේ නිවන් අවසාන මෙහෙයුමේදීය. ඒ තාක්‍ෂණ පාරාදීසයකි. සැබෑම විශ්ව ගම්මානය ඔබ දකින්නේ මෙහිදීය. මෙම තාක්‍ෂණය බලශක්‌තියෙන් ක්‍රියාත්මක වන "රූකඩ තාක්‍ෂණයක්‌" නොවේ. එය ක්‍රියාත්මකවන්නේ ඔබගේ නිර්වාණ ප්‍රඥාව මගිනි. මෙහිදී ඔබ දකින ලෝකය ඇමරිකාවේ නාසා ආයතනයට කල්ප ගණනාවක්‌ සිය තාක්‍ෂණය දියුණු කරමින් ගියද දැකිය නොහැකිය. ඔවුන්ගේ ලෝකය ප්‍රාථමික ළදරු පන්තියකි. ඔබ නොදැනුවත්කම නිසා එහි සිරකරුවන්ව සිටියි.
Read more »

ප්‍රඥාවෙන් ලෝකය දකින්නාට ‘සැකය’ උපදින්නේ නැත

ප්‍රඥාවෙන් ලෝකය දකින්නාට ‘සැකය’ උපදින්නේ නැත....

කාමජන්දය නම් පංචනීවරණ ධර්මයන්හි පළමුවැන්නය. එනම් විෂම ලෝබය යි.

යම් පුද්ගලයකු කෙරෙහි කාමජන්දය උපදින්නේත්, ඉපැදුණු විෂම ලෝබය හෙවත් කාමජන්දය දිගින් දිගටම වර්ධනය වන්නේත් ඉතා ප්‍රබල හේතුවක් නිසාය.

එනම් ඇස, කන, නාසය, දිව, ශරීරය යන ඉන්ද්‍රියන් පහට හසුවන දේ සුබ වශයෙන්, ඉතා මියුරු වශයෙන්, නිශ්චිත, වෙනස් නොවන අරමුණු වශයෙන් ගැනීම නිසා ය.

මෙම සිතිවිලි ප්‍රහාණය කිරීමේ එනම් නැති කර දැමීමේ ශක්තිය පවතින්නේ ද මිනිසාට ම බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට ඇත්තාහ. එහෙත් ඒ සඳහා මෙහි ප්‍රතිවිරුද්ධ සිතිවිලි ඇති කර ගැනීම වැදගත් ය.

එනම් ඔබ ලෝකයේ ඔබට ගනුදෙනු කරන්නට වන ශබ්ද, රූප, රස, ගන්ධයන් මෙන් ම ස්පර්ශයන් ද අසුබ වශයෙන් සලකනවා නම්, ප්‍රණීත යැයි සිතනවා වෙනුවට අමිහිරි යැයි සිතනවා නම්, නිත්‍ය යැයි කල්පනා කරනු වෙනුවට අනිත්‍යය යැයි සිතනවා නම් කාමජන්දය නමැති නීවරණ ධර්මය ඇති වීම වැළැක්වීමට පුළුවන.

විපුලත්වය කරා ගමන් කිරීම හෙවත් එම සිතිවිලි දිගින් දිගට ම වර්ධනය වීම වළක්වා ගැනීමට පුළුවන.

දෙවැනි නීවරණ ධර්මය නම් ව්‍යාපාදයයි. එනම් අනුන් නැසීමේ, අනුන් විනාශ කිරීමේ සිතිවිලි ඇතිවීමයි. තවත් කෙනෙකුට අයිති දෙයක් නැති කර දැමීම ද ව්‍යාපාදයයි.

මෙවැනි සිතිවිලි අප ගේ සාංසාරික ජීවිතය දිගු කරනවා පමණක් නොව එම සිතිවිලි ප්‍රබල ලෙස මතු වුවහොත් ඒ ඔස්සේ ක්‍රියාකිරීම නිසා සිරගත වීමට, දඬුවම් විඳීමට ද සිදු වීමට පුළුවන. ව්‍යාපාදය උපදින්නේ කෙසේ ද යන්නත්, හටගත් ව්‍යාපාදය දිගින් දිගටම වර්ධනය වන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට ඇත්තාහ.

ව්‍යාපාදය ඇතිවීමේ ප්‍රධාන හේතුව අපි ලබාගන්නා වූ අරමුණුවල ඇති අනිෂ්ඨ නිමිත්තයි. අප යම් දෙයකට කැමැති නොවේ නම්, දිගින් දිගට ම ඒ අකමැත්ත මත සිතිවිලි වර්ධනය කිරීමේ දී ව්‍යාපාදය උපදී. අපේ ඇස දකින්නට අකමැති රූපය නිතර නිතර දකින කල, අපේ දිව අකමැති රසය නිරන්තරයෙන් විඳින කල, නිසැකවම අනිෂ්ඨ නිමිත්ත ඇති වේ. ඒ පිළිබඳව ප්‍රඥාවෙන් තොරව මෙනෙහි කරන පුද්ගලයාට අනිෂ්ඨ නිමිත්ත පැමිණීම ප්‍රශ්නයක් වන්නේ නැත. එහෙත්, ඒ නිමිත්ත පිළිබඳ මෙනෙහි කරන්නේ ප්‍රඥාවෙන් නොවේ නම් අප පි‍්‍රය නොකරන දෙය, වෙනස් නොවන දෙයක් ලෙස සදාකාලික දෙයක් ලෙස දැනෙන්නට පටන් ගනී. එවිට එය නැතිකර දමන්නට, වනසා දමන්නට පෙළඹවීමක් ඇති වේ. ඒ ව්‍යාපදයයි. ව්‍යාපාදය ඇතිවීම වැළැකීමටත්, ඉපැදුණ ව්‍යාපාදය ප්‍රහීණ කිරීමටත් ඇවැසි නම් ඔබ නිසැකවම මෛත්‍රී චිත්තය ඇතිකර ගත යුතු ය. මෛත්‍රී චිත්ත විමුක්තිය, මෙත් සහගත සිතින් ලැබෙන සැනසීම, පිළිබඳ ප්‍රඥාවෙන් මෙනෙහි කරන පුද්ගලයා කෙරෙහි ඉපැදුණ ව්‍යාපාදයත් ප්‍රහීණ වී, නැති වී යන්නේ ය. නොඉපදුණ ව්‍යාපාදය ඇතිවන්නේ ද නැත.
Read more »

භාවනාවේ බලපෑම විද්‍යාව විමසා බලයි

ඉමහත් උනන්දුවකින් සහ අඛණ්ඩව භාවනාවේ යෙදී සිටින බෞද්ධ භික්ෂූන්ගේ සහ වෙනත් පුද්ගලයන්ගේ මොළය තුළ සිදුවන්නේ කුමක් දැයි හරියටම දැන ගන්නට නූතන විද්‍යාඥයෝ නව තාක්ෂණික ක්‍රමවේදයන්ගේ ප්‍රගතිය ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් සිටිත්. මොළය ක්‍රියා කරන ආකාරය භාවනාවෙන් වෙනස් කරන බව සහ ඒ වෙනස් කිරීම් හදවතට බලපාන බවද, ශරීර සෞඛ්‍ය ප්‍රගුණ කරන්නට භාවනාවට හැකි බවද ස්නායු පිළිබඳ විද්‍යාඥයන් සොයා ගෙන ඇත.

ස්නායු වෛද්‍යවරුයකු වූ ජේම්ස් ඔස්ටින් Towards an Understanding of Meditation and Consciousness නමින් ග්‍රන්ථයක් 1998 දී පළ කළේ ය. පර්යේෂකයෝ කීප දෙනෙක්, ඒ ක්ෂේත්‍රය කෙරෙහි තමන් සැලකිල්ලක් දැක්වීමට හේතුවක් ලෙස ඒ ග්‍රන්ථය ඉදිරිපත් කරති. ගැඹුරු විද්‍යාවන් ගෙන් අනුබල දෙන ලද විස්තර සමඟ භාවනාව පිළිබඳ ඔහුගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් අන්‍යෝන්‍ය ලෙස සසඳමින් එහිදී ඔස්ටින් විඥානය විභාග කරයි. මොළය හෝ මනස නැතහොත් සිතිවිලි මෙහෙයවන්නට භාවනාවට හැකි වන්නේ කෙසේ දැ යි විස්තර කරන ඔහු එයින් අදහස් කරන්නේ සැබෑ ලෙස ම සහ විග්‍රහාත්මකව තමාගේ අත්දැකීම් ය.

ඔස්ටින්ට කලින් ඇතැමුන් භාවනාව උගන්වන්නට පටන් ගත්තේ ඒ පිළිබඳ අත්දැකීමෙන් තොරව ය. එහෙත් ඔවුන් එයින් අදහස් කළේ මානසික සහ කායික සුවසෙත යි. ඒ අතර 1975 දී ශැරෝන් සැල්ස්බර්න් සහ ජැක් කෝන්ෆීල්ඩ් යන දෙදෙනා ඇමරිකාවේ Insight Meditation Society ආයතනය පිහිටැවූහ. ඔවුන් එයින් අදහස් කළේ දිගට ම භාවනාව ඉගැන්වීම සහ පුහුණු කිරීම යි. සැල්ස්බර්ග් භාවනාව පිළිබඳ ග්‍රන්ථ කීපයක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. ඒ අතර Faith and Loving Kindness සහ Revolutionary Art of Happiness මුල් තැනක් ගනී. කෝන්ෆීල්ඩ් ශායනික මනෝවිද්‍යාව පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධිධාරියකු වන අතර, බෞද්ධ භික්ෂුවක ලෙස තායිලන්තය, මියන්මාරය සහ ඉන්දියාවේ පුහුණුව ලබා ඇත.
Read more »

‘විශ්ව ශක්තිය’ බුදු දහමට එකඟ ද?

" ප්‍රමාණාත්මකව ලෝක ධාතුව අචින්ත්‍ය වන්නා සේම එහි හැසිරීම හෙවත් ක්‍රියාකාරී ස්වභාවයද අචින්ත්‍ය වෙයි. ලෝක ධාතුවේ ශක්ති සමවායෙන් හටගන්නා භෞතික වස්තු සීමිත සංඛ්‍යාවක් ඓන්ද්‍රිය වශයෙන්
අපට ගෝචර කරගත හැකි වන අතර, ශක්තීන්ගේ සීමිත ප්‍රමාණයක් හා ඒවායේ ක්‍රියාකාරී ස්වභාවය, ඒ අනුව නිරීක්‍ෂණය කළ හැකි වෙයි. ඒ සියල්ල පිළිබඳ නිරවශේෂ, පිරිසිඳ අවබෝධය, සම්මා සම්බුද්ධත්වය යි. "

විශ්ව ශක්තිය, නව යුගයේ බොහෝ උගතුන්ගේ සංවාදශීලි සාකච්ඡාවලට විෂය වූ මාතෘකාවකි. නවීන විද්‍යාත්මක පසුබිම සහ ආගමික පසු බිම යන දෙක මත සිට මේ ගැන පුළුල් ලෙස විග්‍රහ කෙරේ. විශ්වය යනු Universe යන ඉංගී‍්‍රසි වචනය සඳහා ද ශක්තිය යනු energy යන ඉංගී‍්‍රසි වචනය සඳහාද පාරිභාෂිතව යෙදී ඇති වචන දෙකකි. ඒ අනුව Universal energy යනු විශ්ව ශක්තිය වෙයි .University යන්නට විශ්වවිද්‍යාලය යනුවෙන් මිශ්‍ර සිංහලයෙහි යෙදී ඇත. වාචික ව්‍යවහාර කෙටියෙන් එසේ ය.

අප ජීවත්වන පෘථිවිය අයත් වන සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ කේන්ද්‍රස්ථානය සුර්යයා ය. අපට සූර්යයා අධිපති වුව ද, එයද ක්‍ෂීර පථය නම් මන්දාකිණියේ පුංචිම පුංචි සාමාජිකයෙකි. සඳ නැති පැහැදිලි රැයෙක දකුණු දිශාවෙන් උතුරු දිශාවට විහිදෙන පු‍්‍රළුන් රොදක් වැනි වළා පටලටයක ස්වරූපයෙන් අපේ පියවි ඇසට මෙම ක්‍ෂීර පථය දැක ගත හැකිය. එය සමන්විත වී ඇත්තේ අපේ සූර්යයා වැනි වූ සූර්යයන් අප්‍රමාණ සංඛ්‍යාවකිනි. මෙවැනි මන්දාකිණි අනන්ත සංඛ්‍යාවක් අවකාශයෙහි ඇත්තේ ය. ඒවා කිහිපයක් නූතන විදු ඇසට ගෝචර වී ඇති නමුත් සමස්තය කවරදාකවත් නිරීක්‍ෂණය කළ නොහැකි ය. දියුණුම උපකරණයකින් තබා, සිතෙන්වත් මෙපමණ යැයි සිතා ගත නොහැකි හෙවත් අචින්ත්‍ය වූ ඒ සමස්තයට හා ඒ සමස්තය පවතින්නා වූ අවකාශයට විශ්වය යැයි අපි කියමු. ඒ අනුව අපට විශ්වය යන වචනය ඇසෙන විටම ද්‍රව්‍යමය ස්වභාවයක් ගන්නා අනන්තයක් පිළිබඳ චිත්ත රූපයක් නිතැතින්ම මැවෙයි.
Read more »

බුදු දහමට පමණක් සාධාරණ වූ විරාගී චරණය ගැන විමසුමක්

නිවන් දැකීම පරමාර්ථය කොටගත් බෞද්ධ ජීවන ප්‍රතිඥාවන් තුළ දක්නට ලැබෙන්නේ කෙලෙස් දහම් ප්‍රතික්ෂේප කරන හා ඒවායෙන් මිදී සිටීමට දරන උත්සාහයකි. එදිනෙදා ජීවන පැවැත්ම උදෙසා පවත්වාගෙන යනු ලබන ක්‍රියාකාරකම්, කෙලෙස් වැඩීමට හා සසර බැඳීමට හේතුවන සාධක වර්ධනය කිරීම රහසක් නොවේ. එහෙත් බෞද්ධ පරමාර්ථය සඵල කර ගැනීමට අදාල පිළිවෙත් දිවිහිමියෙන් ආරක්ෂා කිරීමට නියම බෞද්ධයා කැපවී සිටියි. කෙලෙස් ප්‍රහීණ කළ යුත්තේ යථාභූත ඥානය උපදවා ගැනීමෙනි. ජීවිතය පිළිබඳව මනා අවබෝධයක් ලබාගැනීමෙන් මෙම ඥානය උපදවාගත හැකිය.

ක්ලේශයන්හි මූල බීජය ලෙස තෘෂ්ණාව හැඳින්විය හැකි අතර පටිච්ච සමුප්පාදයට අනුව තෘෂ්ණාව යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ අරමුණුවල රසය විඳීම නිසා ඇතිවන ප්‍රතිඵලයකි. තණ්හාව, කාමච්ඡන්ද, ආශාව, ආලය, ප්‍රේමය, කාමය, රාගය, ඇල්ම, ආදී වශයෙන් විවිධ නම් දරා ඇති මෙම බලවත් ක්ලේශ මූලය සත්වයාගේ උපතටද ප්‍රධාන සාධකය වී ඇති බව “තන්හා ජනේති පුරිසං” යන බුද්ධ වචනයෙන් පෙන්වා දෙයි. සෑම ප්‍රිය මනාප වස්තුවකම හා අරමුණකම අවසානය දුක, දොම්නස පිණිස පවතින බව බුදු දහමේ පිළිගැනීමයි. මෙම බැඳීම් සහගත විපතින් මිදීමට ඇති පිළිවෙත් මාර්ගය විරාගී චරණයයි. රාගය නිසා සත්වයා සසර සැරිසරමින් දුක් විඳින බැවින් එයින් මිදිය හැකි මගක් ලෙස තථාගතයනක් වහන්සේ මෙම විරාගී චරණය හඳුන්වා දුන්හ. පොදුවේ සෑම සත්වයාම කාම වස්තූන් කෙරෙහි ඇල්මක් දක්වයි. බුදු දහමෙන් කාමයන්ගේ අසාර බව ගෙනහැර දක්වා ඇත්තේ මෙසේය.

“අට්ඨි කංඛලූපමාකාමා, මංසපේසූපමා කාමා, තිනුක්කූපමා කාමා, අංගාරකාසූපමා කාමා, යාචිතකාකූපමා කාමා, රුක්ඛ ඵලූපමා, අසිතූපමා කාමා, සත්තීසූලූපමා කාමා, සප්පසිරූපමා කාමා, අග්ගිකන්ධූපමා කාමා” යන උපමාවලින් “කාමයෝ මස් ලේ රහිත ඇට වැනියහ, ලිහිණියන් ගෙන යන මස් කැටියක් වැනියහ. ඇවිලගත් තණහුලක් වැනියහ, ගිණි අගුරු වලක් වැනියහ, සිහිනයක් වැනියහ, පිරුවටයක් වැනියහ, විෂ ගෙඩි සහිත ගසක් වැනියහ, කඩුවක් වැනියහ, උල් පිහියක් වැනියහ, නයි හිසක් වැනියහ, ගිණි කඳක් වැනියහ”
Read more »

බාහිර ලෝකය හා අමනුෂ්‍යයෝ

 

කාලය පිළිබඳව අප කී කරුණු ගැන බටහිරයන් තව ම හිතා වත් නැත. ඔවුන් ගෙන් කිහිප දෙනකු කාලය යනු මායාවක්‌ දැයි ප්‍රශ්න කරන බව සැබෑ ය. එහෙත් එය බටහිර ලෝකයේ සම්මතය නො වේ. පොදුවේ ගත් කල බටහිර ලෝකයට කාලය යනු භෞතික පදනමක්‌ ඇති සංකල්පයකි. බටහිර භෞතික විද්‍යාඥයන් ඊනියා කාල හීයක්‌ ගැන කියන්නේ ඔවුන්ට අවකාශයෙහි මෙන් නො ව කාලයෙහි එක්‌ පැත්තකට පමණක්‌ ගමන් කරන්නට හැකි වී ඇත්තේ ඇයි ද යන ප්‍රශ්නය ඇති බැවිනි. ඔවුන් බොහෝ දෙනකුට කාලය යන්න ප්‍රත්‍යක්‍ෂයක්‌ බව පැහැදිලි ය. එහෙත් සිංහල බෞද්ධයනට, හදවතින් මෙන් ම බුද්ධියෙන් ද සිංහල බෞද්ධයනට, කාලය යනු පඤ්ඤත්තියක්‌ පමණකි.

ප්‍රත්‍යක්‍ෂය යන්නෙන් බටහිරයන් හා සිංහල බෞද්ධයන් එක ම දෙයක්‌ අදහස්‌ නො කරන බව පැහැදිලි කර ගත යුතු ය. මිහිඳු හිමියන් මෙරටට වැඩම කර වදාළ ප්‍රථම ධර්මදේශනය චුල්ලහත්ථිපදෝපම සූත්‍රය පදනම් කර ගත්තක්‌ විය. ඉන් මිහිදු හිමියන් සිංහලයන්ට දේශනා කෙළේ ප්‍රත්‍යක්‍ෂයෙන් තොර ව යමක්‌ නො පිළිගන්නා ලෙස ය. හස්‌තියා දැක මිස මග සලකුණුවලින් හස්‌තියකු ඇති බව නිගමනය කිරීම නිවැරැදි නො වන බව උන්වහන්සේ අපට කියා දුන් හ.

මෙහි දී ප්‍රශ්න රාශියක්‌ පැන නඟී. පළමුව ඇසිය හැක්‌කේ, දැක හෝ නො දැක හෝ හස්‌තියකු ඇතැයි ගැනීමට හැකි ද යන්න ය. හස්‌තියා යනු සම්මුතියක්‌ පමණක්‌ නම් ඇත්තට ම හස්‌තියකු යනුවෙන් සත්ත්වයකු ඇත් ද යන ප්‍රශ්නය මෙහි දී මතු වේ. හස්‌තියා යනුවෙන් සත්ත්වයකු ඇති බව අප නිගමනය කරන්නේ අපේ පංච ඉන්ද්‍රිය පද්ධතියට, මනසට හා සංස්‌කෘතියට සාපේක්‍ෂව ය. හස්‌තියා යන්න අපට ලැබී ඇත්තේ අපේ පංෙච්න්ද්‍රිය හා මනස, අවශ්‍ය නම් ෂඩේන්ද්‍රිය, සංස්‌කෘතිය සමඟ එක්‌ වී අපට ඒ සම්මුතිය ලබා දී ඇති බැවිනි. අපි අපේ අවිද්‍යාව හේතු කොටගෙන හස්‌තියා යන්න සංස්‌කරණය කරගෙන ඇත්තෙමු.

අපි නිවන ද ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කරමු. ඒ ප්‍රත්‍යක්‍ෂය වෙනස්‌ යෑයි මම සිතමි. නිවන් ප්‍රත්‍යක්‍ෂය හා හස්‌ති ප්‍රත්‍යක්‍ෂය යනු එක ම ප්‍රත්‍යක්‍ෂයක අවස්‌ථා දෙකක්‌ නම් නිවන් ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීම අනෙක්‌ දෑ ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමෙන් වෙනස්‌ විය නො හැකි ය. එහෙත් අවාසනාවකට අප නිවන ගැන කතා කිරීමේ දීත් නිවන් ප්‍රත්‍යක්‍ෂය, නිවන් අවබෝධය, නිවන් දැකීම ආදී ප්‍රකාශ යොදා ගන්නෙමු. අපට නිවන ගැන කතා කිරීමට සිදු වී ඇත්තේ ද සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයෙහි අප විසින් යොදා ගැනෙන වචන යොදා ගැනීමෙනි. අපට වෙනත් විකල්පයක්‌ නොමැත. කලකට පෙර නිවන් අවබෝධයෙහි දී නැති මනස නැති මනසක්‌ බව නැති මනසෙන් තේරුම් ගන්නා බව මා කීවේ එයට වෙනත් විකල්පයක්‌ නොමැති බැවිනි. නිවන් අවබෝධය ලබා ගන්නේ නිවන් අවබෝධයෙන් පමණක්‌ යෑයි අවශ්‍ය නම් කෙනකුට කිව හැකි ය. නිවන් ප්‍රත්‍යක්‍ෂය ඊනියා මනසින් කළ හැක්‌කක්‌ නො වේ යෑයි මම විශ්වාස කරමි. ව්‍යාජ බෞද්ධ පඬියකු ඇති මනසකින් නිවන් අවබෝධ කරගත් දිනක මම ඔහු ගේ සව්වෙක්‌ වෙමි.

Read more »

ප්‍රාණඝාතය සිදුවන්නේ මෙහෙමයි

" සබ්බෙ තසන්ති දණඩස්ස
සබ්බෙ භායන්ති මච්චුනො
අත්තානං උපමං කත්වා
න හනෙය්‍ය න ඝාතයෙ "

සියලු සතුනට සිය දිවිය ප්‍රියය. තමා උපමා කොට සිතා අන් සතුනට ඇළීම් පෙළීම් නැසීම් නොකොට වැළකිය යුතු ය. මෙලොව වසන්නා වූ සියලුම සත්වයන් අත් පා දඬු මුගුරු සැත් ආදීන්ගෙන් කෙරෙන ශරීර වේදනාවන්ට තැති ගැනෙති. සියලු දෙන මරුට බිය වෙති. තමා උපමා කොට අනුන් නොනසන්නේ ය. නො නසවන්නේ ය. හිංසා පීඩා කිරීම් ආදිය තමා විසින් හෝ අනුන් ලවා හෝ නොකළ යුතු ය. “සබේබසං ජීවිතං පියං” සියල්ලන්ටම ජීවිතය පි‍්‍රය වන්නේ ය. දෙවි මිනිස් තිරිසන් ආදී සියලු සත්ත්වයෝම තම ජීවිතය උතුම් කොට සලකති.

මේ ලෝකයෙහි රහතුන් හැර සෙසු සියලු සත්ත්වයෝම ජීවිතය පිළිබඳ පිනවීමෙන් යුතුව කල් යවති.
“සුඛ කැමැති භූතානි” සැප කැමැති සත්ත්වයන් ප්‍රාණඝාත කර්මයට බිය වෙති. මෙලොව වසන පුහුදුන් සත්ත්වයන් නිරතුරු සැප ඇමැත්තෝ වන්නාහ. එවන් සතුන්ගේ දිවි තොර කිරීම අපමණ දුක් පීඩාවන්ට පමුණුවන ක්‍රියාවකි.

“පරපණ නැසුවොත් කවර උපායෙ
අපමණ දුක් දෙයි සතර අපායෙ “
සතර අපායෙහි අප්‍රමාණ දුක්විඳීමට සිදුවන කර්මයකි. ප්‍රාණඝාතය. සත්ත්වයකුගේ ජීවිතය කිසියම් උපක්‍රමයකින් පවතින්නට යුතු තරම් කාල පරිච්ඡේදයක් පවතින්නට ඉඩ නොතබා විනාශයට පත් කිරීම ප්‍රාණඝාත නම් වේ. මෙම ප්‍රාණඝාත කර්මය සිදුවීම කොටස් කිහිපයක් යටතේ බෙදී යයි. ඒ අතර ප්‍රධාන වශයෙන් ප්‍රාණඝාත කර්මය සිදුවීමට මූලිකාංග පහක් සම්පූර්ණ විය යුතු ය.

“පාණෝ භවේ පාණ සඤ්ඤි
වධක චිත්ත මුපක්කමො
තේන ජීවිතනාසොච
අංගා පඤ්ච වධස්සිමෙ”

01. පණ ඇති සතෙකු වීමය.
02. පණ ඇති සතෙකු බව දැන ගැනීමය.
03. මරණය සිදු කිරීමට කැමැති සිත.
04. මරන්නට උපක්‍රම යෙදීම.
05. එම උපක්‍රමය හේතුවෙන් මරණය සිදුවීමය.

යන මෙම අංග පස සම්පූර්ණ විය යුතු ය. මෙම අංග පස සම්පූර්ණ නොවී ප්‍රාණඝාත කර්මය සිදු නොවේ. ඉහත අංග පස සම්පූර්ණ නොවී ප්‍රාණඝාතය සිදු නොවන අතර යාම් ඊම් ආදී ගමන් කිරීමෙන් ද ගොවිතැන් ආදී කටයුතු වලදී ද ප්‍රාණඝාත කර්මය සිදු නොවේ.
“චේතනාහං භික්ඛවෙ කම්මං වදාමි” යන බුදු වදනට අනුව සතුන් මැරේවා යන චේතනාවක් නොවන නිසා එහිදී කර්මය සිදු නොවේ. සතුන් මැරෙනවා යැයි සිතා යාම් ඊම් ගොවිතැන් කටයුතු කිරීම් ගිනිතැබීම් ආදී කටයුතුවලදි ඔහුට ප්‍රාණඝාත කර්මය වේ.
ප්‍රාණඝාතය සම්පූර්ණ වීමේ අංග පසට අමතරව ප්‍රාණඝාතයෙහි ප්‍රයෝග 06 කි. මෙහිදී ප්‍රයෝග යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ ප්‍රාණඝාතය සිදු කිරීමට කරනු ලබන්නා වූ උත්සාහයයි.

Read more »

දේවදුත සුත්‍රය (අනන්ත නිරිසතුන් දුක්විදින ආකාරය පිළිබද බුදුනුවනින් කල දෙසුම)

1.මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක්කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවත් නුවර සමීපයෙහි වූ, ජෙතවන නම් අනේපිඩු සිටුහුගේ ආරාමයෙහි වැඩවසය කරණසේක. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ´මහණෙනියි, භික්‍ෂුන්ට ආමන්ත්‍රණය කොට වදාළසේක.ඒ භික්‍ෂුහු ´පින්වතුන් වහන්සැයි´ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිතුරු දුන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක.

2.´´මහණෙනි, යම්සේ දොරවල් සහිත ගෙවල් දෙකක් වෙත්ද, එහි ඇස් ඇති පුරෂයෙක් මැද සිටියේ ගෙට ඇතුල් වන්නාවූද, ගෙයින් පිට වන්නාවූද, හැසිරෙන්නා වූද, ඔබ මොබ යන්නාවූද, මිනිසුත් දකින්නේද, මහණෙනි ඒ පරිද්දෙන්ම මම චුත වන්නාවූද, උපදින්නාවූද,හිනවූද, ප්‍රණිතවූද, යහපත් වර්‍ණඇත්තාවූද, අයහපත් වර්‍ණ ඇත්තාවූද, සුගති වලට පැමිණියා වූද, දුගති වලට පැමිණියා වූද, කර්‍මය වූ පරිදි පැමිණියා වූ සත්‍වයන් පිරිසිදු, මිනිස් ඇස ඉක්ම පැවැත්තා වූ දිවසැන් දකිමි. ඒකාන්තයෙන්ම මේ පින්වත් සත්වයෝ කාය සුචරිතයෙන් යුක්තවූවාහුය. වාක් සුචරිතයෙන් යුත්ත වුවාහුය. මනො සුචරිතයෙන් යුත්ත වූවාහුය. ආය්‍ර්‍යයන්ට පරිභව නොකළාහුය. සම්‍යක් දෟෂ්ටි වූවාහුය. සම්‍යක් දෟෂ්ටි කර්‍ම සමාදානයෙන් යුක්ත වුවාහුය. ඔව්හු ශරිරයාගේ භේදයෙන් මරණින් මතු මනා ගති ඇති සවර්‍ගලොකයෙහි උපන්නාහුය. ඒකාන්තයෙන් මේ පින්වත් සත්‍වයෝ කාය සුචරිතයෙන් යුත්ත වූවාහුය. වාක් සුචරිතයෙන් යුත්ත වුවාහුය. මනෝ සුචරිතයෙන්ත යූක්ත වූවාහූය. ආය්‍ර්‍යයන්හට පරිභව නොකරන්නාහුය. සම්‍යක් දෟෂ්ටික වූවාහූය. සම්‍යක් දෟෂ්ටි කර්‍ම සමාදානයෙන් යූක්ත වූවාහූය. ඔව්හු ශරිරයාගේ භේදයෙන් මරණින් මතු මිනිසුත් අතර උපන්නාහුය.

3. ´´ඒකාන්තයෙන් මේ පින්වත් සත්‍වයෝ කාය දූශචරිතයෙන් යුත්ත වූවාහූය. වාක් දූශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහුය. මනෝ දුශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහුය. ආය්‍ර්‍ය හට පරිභව කරන්නාහුය. මිත්‍ථ්‍යා දෟෂ්ටි කර්‍ම සමාදානයෙන් යුක්ත වූවාහුය. මිත්‍ථ්‍යා දෟෂ්ටි වූවාහුය. ඔව්හු ශරීරයාගේ භේදයෙන් මරණින් මතු තිරිසන් යෝනියෙහි උපන්නාහුය. මේ පින්වත් සත්‍වයෝ කාය දූශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහුය. වාක් දූශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහුය. මනෝ දුශ්චරිතයෙන් යුක්ත වුවාහුය. ආය්‍ර්‍යයන්හට පරිභව කරන්නාහුය. මිත්‍ථ්‍යා දුෂ්ටික වූවාහුය. මිත්‍ථ්‍යා දෟෂ්ටි කර්‍ම සමාදානයෙන් යුක්ත වූවාහුය. ඔව්හු ශරිරයාගේ භේදයෙන් මරණින් මතු සැපයෙන් පහවූ නපුරු ගති ඇති නිරයෙහි උපන්නාහුය.
Read more »

දහම් මඟ හැසිරෙන සිවුවනක් පිරිසට රැකවරණය සලසන..ආටානාටිය සූත්‍රය

ආටානාටිය සූත්‍රය දෙස බලද්දී බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ඤාණය ගැන අපට ශ්‍රද්ධාවක් තියෙන්න ඕනෑ. ලෞකික සම්මා දිට්ඨිය විස්තර කරද්දී මෙලොව පරලොව පිළිබඳ විශ්වාසය, කර්ම කර්ම ඵල ගැන විශ්වාසය දෙමව්පියන්ට සැලකීම ගැන විශ්වාසය වාගේම ඕපපාතිකව උපදින සත්ත්වයින් මේ ලෝකයේ සිටිනවා කියන විශ්වාසයත්, තමන්ගේම නුවණින් ජීවිතය අවබෝධ කරගත් බුදු, පසේ බුදු මහරහතන් වහන්සේ වැනි උතුමන් ලෝකයේ වැඩ සිටිනවා කියන විශ්වාසයත් තිබිය යුතුයි කියලා බුද්ධ දේශනා තුළ සඳහන් වනවා. ඕපපාතික සත්ත්වයින් පිළිබඳ විශ්වාසය බැහැර කරන්නේ එමෙන්ම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අබබෝධය ගැන බුද්ධ දේශනාවල සඳහන් කරුණු ගැන සැක කරන්නේ ලෞකික සම්මා දිට්ඨියවත් නැති නියම මිත්‍යා දෘෂ්ඨික කෙනකු තමයි. ඕපපාතිකව තමයි දෙවියන් උපදින්නේ. බ්‍රහ්මයන් උපදින්නේ නිරයේ තිරිසන් සත්වයන් උපදින්නේ, ප්‍රේත ලෝකයේ ප්‍රේතයන් මෙන්ම යක්‍ෂයන් නාගලෝකයේ නාගයන් කුම්භාණ්ඩ නමැති අමනුෂ්‍යයින්. ගාන්ධර්ව නමැති අමනුෂ්‍ය කොටස් කර්මානුරූපව පහළවෙන ඕපපාතික සත්ත්වයන් හැටියට අප බුද්ධ දේශනා ඔස්සේ තේරුම් ගත යුතුයි.

ආටානාටිය සූත්‍රය තුළ සඳහන් වී තිබෙන්නේ යක්‍ෂ, නාග, කුම්භාණ්ඩ, ගාන්ධර්ව යන මේ ලෝකයේ සිවුදිසාවෙහි වාසය කරන අමනුෂ්‍යයන්ගෙන් භික්‍ෂු, භික්‍ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සිව්වනක් ශ්‍රාවකයන්ට ඇතිවන උවදුරු නැතිකිරීම පිණිසත්, අමනුෂ්‍යයන් ගෙන් වන උවදුරු වලින් ආරක්‍ෂාවීම පිණිසත්, සිවුවනක් ශ්‍රාවකයන්ට අමනුෂ්‍යයන්ගෙන් හිංසාවක් ඇති නොවනු පිණිස දෙවියන් විසින් බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉදිරියේ කළ දේශනයක්. බුදුරජාණන් වහන්සේ ගිජුකුළු පර්වතයේ වැඩ සිටිද්දී මේ ලෝකයේ සිවු දිසාවන් පාලනය කරන වෛශ්‍රවණ, විරූපාක්‍ඛ, විරුල්හ, ධෘතරාෂ්ට්‍ර කියන සතරවරම් දෙවි මහරජවරුන් තමන්ගේ අණසක යටතේ පාලනය වන මහත් යක්‍ෂ සේනාවක්ද, නාග සේනාවක්ද, කුම්භාණ්ඩ සේනාවක්ද, ගාන්ධර්ව සේනාවක් ද පිරිවරාගෙන පැමිණිලා, බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉදිරියේ වන්දනාමාන කරලා එකත්පස්ව වැඩ සිටියා. ඒ අතර වෛශ්‍රවණ, දෙවියන් බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉදිරියට පැමිණිලා මෙසේ පවසනවා.

“බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි පැහැදුනු බලසම්පන්න යක්‍ෂයින් ඉන්නවා. අපැහැදුනු බලසම්පන්න යක්ක්‍ෂයිනුත් ඉන්නවා. පැහැදුනු මාධ්‍යානුභාව යක්‍ෂයිනුත් ඉන්නවා. අපැහැදුනු යක්‍ෂයිනුත් ඉන්නවා. පැහැදුනු නීච යක්‍ෂයිනුත් ඉන්නවා ස්වාමීනී! බොහෝ යක්‍ෂයන් බුදුරජාණන් වහන්සේ ගැන අපැහැදීමෙන් සිටින්නේ, එයට හේතුව තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රාණඝාතයෙන් සොරකමෙන් වැරැදි කාම සේවනයෙන් බොරුවෙන්, මත්පැන් හා මත්ද්‍රව්‍ය වලින් වැලකීම සඳහා ධර්ම දේශනා කරනවා. නමුත් බොහෝ යක්‍ෂයින් දුශ්ශීලයි. පංච දුශ්චරිතයේම යෙදෙනවා. ඒ නිසා දුශ්ශීල යක්‍ෂයින් බුදුරජාණන් වහන්සේ ගැනත් ශ්‍රාවකයින් ගැනත් වෛර සිතින් කටයුතු කරනවා. ස්වාමීනී යම්කිසි යක්‍ෂයෙක් ගෙන් ධර්ම මාර්ගය අනුගමනය කරන භික්‍ෂු, භික්‍ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සිව්වනක් ශ්‍රාවකයින්ටම හිංසාවක් පීඩාවක් සිදුවුණොත් එවැනි අමනුෂ්‍ය උවදුරු වලින් ආරක්‍ෂා වීම පිණිස මේ ආටානාටිය නම් ආරක්‍ෂිත දේශනාව සිහි කරන්න” කියලා වෛශ්‍රවණ බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ආටානාටිය සඳහා අවසර ඉල්ලුවා.
Read more »

බුද්ධානුස්සතිය වඩමු

අසම සමවූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ චරියා රටාව පිළිබදව සියලු ආකාරයෙන් තේරුම් ගන්න පුළුවන් සමතෙක් තුන් ලෝකෙවත් නැහැ. ඒ හැකියාව ඇත්තේ තවත් ලොව්තුරා බුදු කෙනෙකුටම පමණයි. සියළු ආකාරයෙන් පූර්ණ වුනු කිසිම තැනක වරදක් අඩුපාඩුවක් නැති චරිතයක් බුදු රජාණන් වහන්සේට තිබුනේය යන්න බුද්ධ දේශනා වලින්ම දැක ගන්න පුළුවන්.

"මහණෙනි, නුඹලාට බයක්, තැති ගැනීමක්, ලොමු දැහැ ගැන්මක් ඇති වුණහොත් ඒ අවස්ථාවේදීම මාව සිහි කරන්න. ඒකාන්තයෙන් ඒ බය නැති වෙලා යනවා. කුමක් නිසාද, මහණෙනි තථාගතයන් වහන්සේ අරිහත් සම්මා සම්බුද්ධයි, වීත රාගියි, වීත දෝෂයි, වීත මෝහයි, බය ගන්නෙ නෑ, තැති ගන්නෙ නෑ, පලා යන්නෙ නෑ"

මෙන්න මේ ගුණයෙන් බුදු රජාණන් වහන්සේ පුර්ණයි. එසේ නම් ශ්‍රාවකයන් වශයෙන් ඔබලා බුදු ගුණ සිහි කරනවා නම්, ඔබලාට ඒ කියන්නා වූ ආශිර්වාදය ලැබෙනවා. මෙන්න මේ ගුණ අපිට වැඩෙන්න නම්, අංශු මාත්‍රයකින් හරි අපි ඒ ගුණයට එන්න ඕනෙ. මේ අප්‍රමාණ ගුණ කැටි කරලා දේශනාවක් කරල තියෙනවා මෙන්න මේ විදිහට,

"අරහං, සම්මා සම්බුද්ධෝ, විජ්ජාචරණ සම්පන්නෝ, සුගතෝ, ලෝක විදූ, අනුත්තරෝ පුරිස ධම්මසාරති, සත්ථා දේව මනුස්සානං, බුද්ධෝ, භගවාති"

අපිට පුළුවන් මේ අප්‍රමාණ ගුණ නිතර දෙවේලේ කියමින් හෝ සිහිකරමින් ශාන්තියක් උදා කරගන්න. නමුත් එහෙම දෙයක් දැනට ලැබෙන පාටක් නැහැ, ඒ කිව්වෙ කොහේ හරි අපිට වැරදිලා තියෙනවා, ඒකට හේතුව තමයි අපි මෙච්චර කල් ඉපිසෝ භගවා...කියල පටන් අරගෙන තමයි බුදු ගුණ කර්මස්තානය කලේ. ඒ කිව්වෙ වචන දෙකක් එකපාරට එකට කියනවා නමුත් හරි විදිහ නම්, මෙහි "ඉතිපි සෝ" වචන දෙකක් විදියට ශබ්ද කරන්න ඕනෙ. "ඉතිපිසෝ" කියද්දි "ඉෂ්ඨත්වය පිස දැමූ" කියන අර්ථයයි හැඟවෙන්නේ. "ඉතිපි සෝ භගවා" කියද්දි මෙසේ මෙසේ කාරණා වලින් ඒ භගවතුන් වහන්සේ කියන අර්ථයයි එන්නේ. මේ ආකාරයට පද , අකුරු මුලින්ම වෙනස් කර ගත් විට අග සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදිලා යනවා. උපමාවක් විදිහට අඩි 20 විතර උස කනුවක් මුලින් අංශක 10 විතර ඇල කලාම එහි මුදුන විශාල අගයකින් ඇල වෙනව වගේ, මුල වැරදුනාම අගට යන්න යන්න වැරදීම විශාල වෙනවා. ඒ වගේම පද එකින් එකට වෙන් කරලත් කියන්න ඕනෙ. එවිට බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ගුණ නමය පද හැටියට කියවෙනවා.

Read more »